شبیه سازی جریان آب زیرزمینی با استفاده از کد gmsجهت مدیریت منابع آب(مطالعه موردی: آبخوان دشت زاوه- تربت حیدریه)

حوضه ی آبریز زاوه-تربت حیدریه با گستره ای در حدود 2504 کیلومتر مربع بین طول های جغرافیایی/57 ? 58 تا /58 ?59 شرقی و عرض های جغرافیایی /02 ?35 تا /30 ?35 شمالی در شمال کویر نمک واقع شده است. با توجه به محدود بودن نزولات جوی و پتانسیل منابع آبی، بهره-برداری بی رویه از منابع آب زیرزمینی، افزایش فعالیت های کشاورزی، افزایش جمعیت و خشکسالی-های اخیرسطح آب زیرزمینی و حجم مخزن آب زیرزمینی به ترتیب سالیانه حدود 68/0 متر و 66 میلیون متر مکعب کاهش داشته است. هیدروگراف معرف دشت نیز نشان می دهد که سطح آب طی سالهای 68-67 تا 83-82 حدود 5/9 متر افت داشته است. با گذشت سال ها از ممنوعیت توسعه بهره برداری از دشت زاوه، هنوز متأسفانه افت سطح آب زیرزمینی با شدت بیشتری نسبت به سال-های پیش ادامه دارد. از آنجا که افت سطح آب زیرزمینی علاوه بر عواقب کمی، عوارض کیفی نیز بدنبال خواهد داشت، لذا ضروری است تا آبخوان دشت مذکور مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. در این تحقیق سعی شده است تا مدل ریاضی آبخوان دشت زاوه با استفاده از کدgms تهیه و راهکارهای مدیریتی مناسبی برای آن ارائه شود. نتایج مدل نشان می دهد که اگر برداشت آب از آبخوان دشت به صورت سیاست فعلی با توجه به شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه ادامه یابد، تا مهر ماه سال 1392 در حدود چهار متر دیگر در تراز سطح آب زیرزمینی افت ایجاد خواهد شد. که این افت صورت گرفته باعث خشک شدن چاه ها در بخش های شمالی، شرقی و مرکزی دشت خواهد شد. اگر میزان برداشت از چاه های بهره برداری به نصف میزان برداشت فعلی کاهش یابد، سطح آب زیرزمینی در حدود یک متر افت خواهد داشت. و چنانچه نصف برداشت فعلی از آبخوان در شرایط پر باران صورت گیرد نه تنها افتی در آبخوان ایجاد نخواهد شد بلکه بطور میانگین در حدود یک متر سطح آب زیرزمینی افزایش می یابد. با توجه به اینکه نتایج حاصل از بازبینی بعدی به پیش بینی صورت گرفته نزدیک است بنابراین اعتبار مدل و نتایج حاصل از آن تأیید می شود. به منظور جلوگیری از بحرانی تر شدن وضعیت آبخوان دشت زاوه می توان با اعتماد نمودن به مدل تهیه شده جهت مدیریت صحیح تر و کنترل وضعیت استخراج از آبخوان سناریوهای دیگری تعریف و بررسی نمود.